(Door Pieter Maessen, april 2012)
Aanbesteding van het openbaar vervoer in de grote steden is een proces dat zowel de markt als de vakbonden met argusogen volgt. En natuurlijk zijn ook de media heel alert, want de gemeentelijke vervoerbedrijven behoren tot de identiteit van een stad.
Toen onlangs in de stadsregio Rotterdam voor het eerst de aanbesteding van de busdiensten aan de orde was, kon ik op één ochtend drie cameraploegen en een handvol verslaggevers in ons kantoor aan de Meent verwelkomen. Maandenlang hebben de vakbonden steeds heftiger acties tegen die aanbesteding gevoerd, tot en met complete stakingsdagen. En wat gebeurde: uitgerekend het gemeentelijk bedrijf, de RET, won de aanbesteding dankzij een uitzonderlijk lage bieding. De subsidie van de stadsregio aan het busbedrijf blijkt opeens omlaag te kunnen van 45 naar 28 miljoen euro per jaar.
In de communicatie rond deze aanbesteding hebben we veel zorg besteed aan de garanties die in het proces zaten voor een onpartijdige besluitvorming. Het komt erop neer dat het bestuur van de stadsregio vooraf vaststelt aan welke eisen een vervoerder moet voldoen en op welke criteria zijn bod zal worden beoordeeld. Dat is vorig jaar gebeurd. Daarna is het een volautomatisch proces. Wanneer de biedingen zijn ontvangen, gaat een beoordelingscommissie aan het werk die niet weet welk bedrijf welke bieding heeft gedaan. Als er aanvullende informatie nodig is, stelt de beoordelingscommissie die vragen, maar zij weet niet aan welke bieder die vraag wordt gesteld, want het verzenden gebeurt door een ander secretariaat. Er zijn externe toezichthouders die de zorgvuldigheid van dat proces bewaken. Ten slotte adviseert de beoordelingscommissie aan het Dagelijks Bestuur van de stadsregio om de concessie te gunnen aan partij X. Het Bestuur neemt formeel het besluit tot gunning, maar hoort daarnà pas wie partij X is.
De afgelopen weken hebben al enkele journalisten de vraag gesteld hoe de RET zo’n bijzonder laag bod heeft kunnen doen. RET-directeur Peters heeft daarover enige opheldering gegeven in het relatiemagazine van zijn bedrijf. Hij noemt een combinatie van factoren over materieel, efficiency en dienstregeling, maar geeft geen cijfers, want die zijn bedrijfsgeheim. In mei verschijnt over dit onderwerp nog een artikel van André de Vos in het OV-Magazine.
Andere vragen van media rond de aanbesteding gingen over de gevolgen voor de reiziger bij het ingaan van de nieuwe concessie. Die zijn minimaal want dat was juist wat de stadsregio vooraf heeft veiliggesteld.
De Rotterdamse media, NRC Handelsblad en het Financieele Dagblad hebben ruim aandacht besteed aan het concessiebesluit. De bekendmaking is goed verlopen. De komende maanden zal blijken of de verliezende partijen, Qbuzz en Connexxion, nog redenen zien om naar de rechter te stappen.
